Temat jest bardzo gorący w Polsce, ale mam wrażenie, że szumnie prezentowane argumenty w dyskusji na temat trójpodziału władzy rzadko są merytoryczne. Ja spróbuję zatem przedstawić jak się sprawy mają w Australii, a czytelnik niech sam wyciągnie z tego wnioski.
Początkowo nie chciałem tego artykułu pisać, bo nie czuję się kompetentny w sprawach prawniczych. Jednak po przeszukaniu sieci stwierdzam, że brak takich informacji w języku polskim. Po zapoznaniu się z materiałem źródłowym prezentuję więc to co zdołałem z niego zrozumieć. Gdyby ktoś kto jest obyty w prawie znalazł jakieś błędy w poniższym tekście to bardzo proszę o kontakt, a ja będę starał się tekst poprawić i uzupełnić.
Sędziowie federalni
Konstytucja Australii w rodziale III art.72 określa, że sędziów sądów federalnych mianuje Gubernator (sprawujący funkcję głowy państwa w imieniu Królowej – w Polsce jego odpowiednikiem jest Prezydent RP) po zasięgnięciu opinii Rządu.
W praktyce rola Gubernatora jest symboliczna i decyzje podejmowane są przez Rząd, a przygotowywane przez Prokuratora Generalnego.
Szczegółowy proces nominacji sędziowskich jest opisany rozporządzeniem rządowym (patrz link w bibliografii). Obejmuje on następujące kroki:
- Stwierdzenie wakatu (poprzez ustąpienie urzędującego sędziego bądź utworzenie nowego stanowiska)
- Ogłoszenie w prasie i w internecie
- Listy Prokuratora Generalnego do środowisk prawniczych z prośbą o propozycje nominacji
- Panel doradczy przy Prokuratorze Generalnym wybiera kandydatów i przeprowadza rozmowy po czym prezentuje raport Prokuratorowi Generalnemu
- Prokurator Generalny wybiera kandydata i wysyła propozycję do Rządu
- Gabinet wybiera kandydata
- Wybrany kandydat przedstawiany jest przez Prokuratora Generalnego Gubernatorowi, który zatwierdza nominację w imieniu Królowej.
Sędziowie Sądu Najwyższego
W przypadku sędziów Sądu Najwyższego oraz przewodniczących sądów federalnych proces jest podobny jak wyżej z tym, że pomija ogłoszenia w prasie oraz panel doradczy. Decyzja podejmowana jest przez Prokuratora Generalnego, zatwierdzana przez Rząd i podpisywana przez Gubernatora
Odwołanie sędziów
Prokurator Generalny nie może odwołać sędziego, chyba że na wniosek obu izb Parlamentu ze względu na „dowiedzione niewłaściwe postępowanie lub niezdolność do sprawowania urzędu”. Sędzia może też sam zrzec się urzędu.
Wiek emerytalny
Dla sędziów Sądu Najwyższego wiek emerytalny określony jest na 70 lat. Dla pozostałych sądów wiek emerytalny może zostać przez Parlament określony na wcześniejszy niż 70 lat, jednak taka decyzja nie ma wpływu na kadencję sędziego, powołanego zanim została podjęta.
Bibliografia
W odpowiedzi na “Nominacje sędziowskie w Australii”
Bardzo ważny wpis, ponieważ temat gorący i na czasie, więc można porównać sobie.
Trochę poczytałam o antypodach, ponieważ nigdy w tym kraju nie będę, a intryguje mnie egzotyką.
Zasyłam serdeczności