Australia od A do Z

Po co Australijczykom wiatraki w ogrodzie?

Dlaczego w Australii salutuje się muchom?

Zapraszam na „Australijskie abecadło”, czyli od czego zacząć poznawanie tego kraju.

Akacja – (ang. acacia, potocznie: wattle) – rodzaj drzew, najbardziej rozpowszechniony w Australii po eukaliptusach. Jeden z kilkuset australijskich gatunków akacji (golden wattle) wchodzi w skład herbu Australii. Drzewo to nie ma nic wspólnego z popularnym w Polsce drzewem robinią akacjową określanym potocznie (błędnie) mianem „akacji”.

ANZAC – (ang. Australia and New Zealand Army Corps) – połączone siły zbrojne Australii i Nowej Zelandii walczące pod takim szyldem w I wojnie światowej. Kampania nie była zwycięska, ale wtedy właśnie Australijczycy po raz pierwszy walczyli pod własnym szyldem i jest to dla nich dzisiaj powód do dumy oraz pamięci jako jeden z kamieni milowych na drodze do utworzenia narodu.

ANZAC biscuits – ciasteczka z owsianki wysyłane przez stęsknione żony do żołnierzy walczących w wielkiej wojnie w 1914 r. Dzisiaj te ciasteczka dostępne są na półkach australijskich sklepów.

Aussie salute – australijski salut –  odruch odganiania muchy siadającej na twarzy; typowy obraz Australijczyka: jedną ręką przewraca kiełbaski smażące się na barbecue, a drugą ogania się od much.

Barbie – nie chodzi o lalkę, ale o skrót od słowa “barbecue” (w skrócie: BBQ), czyli australijskiej odmiany polskiego “grilla”. Barbie jest „sportem” narodowym Australijczyków, kiedy tylko pogoda pozwala to przyjęcia urządzane są na świeżym powietrzu przy grillu.

Digger – (dosłownie: kopacz); slangowa nazwa żołnierza australijskiego i nowozelandzkiego;  podobno powstała kiedy trzeba było wykopać głębokie rowy na Gallipoli żeby schować się przed tureckimi kulami (patrz: Gallipoli).

Down Under – termin odnosi się do krajów “na dole globusa”, czyli Australii i Nowej Zelandii.

Esky – plastikowy pojemnik pełniący funkcję termosu; służy do przechowywania w chłodzie produktów zabieranych na “barbie”, najczęściej piwa. Nazwa pochodzi od firmy produkującej te urządzenia i jest znakiem zastrzeżonym.

Eukaliptus – odpowiednik kangura w świecie roślin; drzewo – symbol Australii. Występuje w ponad 600 gatunków i można je spotkać na terenie całego kontynentu. Łatwopalne i suszoodporne.

Falcon – australijski model samochodu Forda, tradycyjnie główny rywal Holdena Commodore.

Footy – skrót od “football”; nie chodzi przy tym o naszą “piłkę nożną”, nazywaną tutaj uparcie “soccer”, ale o piłkę jajowatą. Przy tym w stanach Nowa Południowa Walia i Queensland pod tym terminem rozumie się rugby, a w reszcie Australii footy oznacza „futbol według reguł australijskich” (Aussie rules).

Fosters – legendarna marka piwa, na całym świecie uznawana za synonim australijskiego piwa, a w Australii spożywana tylko przez turystów. Australijczycy wolą inne marki. Fosters jest też nazwą największego browaru w Australii.

Gallipoli – półwysep w Turcji, o który pokruszyły sobie zęby oddziały ANZAC w roku 1915. Patrz: ANZAC.

Hills Hoist – wiatrak do suszenia prania; można go znaleźć na większości australijskich ogrodów. Z niewiadomego powodu Australijczycy są bardzo dumni z tego wiatraka i nazywają go swoim „wynalazkiem”. My zaś uważamy, że „Hills Hoist” niepotrzebnie zajmuje za dużo miejsca w ogrodzie i istnieją lepsze metody na rozciągnięcie sznurków do suszenia prania.

Holden – australijska marka samochodu, od dawna część grupy General Motors; flagowy model Holdena to Commodore.

Kiwi – mieszkaniec kraju po drugiej stronie Morza Tasmana (Nowej Zelandii). Podejrzewany przez Australijczyków o skłonność do owiec (przy czym nie chodzi o jedzenie).

Lamington – ciastko z biszkopta, oblane czekoladą i posypane wiórkami kokosowymi.

Lucky Country – kraj szczęśliwy – tak Australijczycy mówią o swojej ojczyźnie; zazdrościmy im tego trochę

Macadamia – orzeszki wielkości orzecha laskowego, typowe dla Australii i tutaj odkryte. W sklepach dostępne zarówno w postaci czystej-łuskanej jak i w polewie czekoladowej. Typowa „pamiątka z Australii” dostępna w większości sklepów z pamiątkami.

Meksyk – w Sydney tym mianem określa się „kraj leżący na południu”, czyli stan Wiktoria.

Never Never – kraina „Nigdy Nigdy”, czyli australijski outback (patrz: Outback).

No worries mate – dosłownie: „niczym się nie przejmuj chłopie”; w Australii ta odzywka jest odpowiedzią praktycznie na wszystko.

Outback – centralna część Australii, w większości złożona z pustyń lub półpustyń. Praktycznie wszystko co jest dalej niż kilkadziesiąt kilometrów od wybrzeża można nazwać outback’iem.

Oz – od “Aus”, czyli “Australia”. „Australijski” to po angielsku „Australian”, czyli „Aussie” („Ozi”).

Oziki – Australijczycy (spolszczona nazwa).

Pokies – maszyny do uprawiania hazardu, elektroniczna wersja jednorękiego bandyty; tysiące tych maszyn stoi nie tylko w kasynach, ale w setkach klubów (głównie klubów emeryta); Australijczycy zostawiają w tych maszynach miliardy dolarów rocznie.

Schoolies week – tydzień wakacji dla uczniów kończących szkołę średnią (pod koniec listopada); schoolies robią wtedy tradycyjny najazd na Gold Coast, zaś ci co zostają u siebie naprzykrzają się sąsiadom obrzucając wszystko surowymi jajkami.

Shiraz – odmiana winogrona, najczęściej pity typ wina w Australii. Czerwone wytrawne.

Thongs – japonki, najpopularniejsze obuwie w Australii, zaraz po chodzeniu boso.

Tim Tam – wafelki oblane czekoladą, produkowane przez firmę Arnott’s. Tradycyjnie spożywane w charakterze rurek do picia kawy lub herbaty (po obgryzieniu przeciwległych rogów).

Toorak Tractor – samochód terenowy używany wyłącznie do jeżdżenia po mieście; nazwa pochodzi od najbogatszej dzielnicy Melbourne, której mieszkańców jako pierwszych było stać na fundowanie żonom „bezpiecznych” aut. Dzisiaj samochody 4WD są dostępne dla praktycznie każdego Australijczyka.

Ute – australijska rodzaj nadwozia samochodu zbliżony do typu pickup, ale posiadający część ładunkową zintegrowaną z nadwoziem typu coupe. Wymyślony w fabryce Forda w Geelong koło Melbourne w czasach kryzysu lat 30-tych XX w., kiedy banki nie chciały farmerom kredytować aut osobowych, a czymś trzeba było do kościoła żonę zawieźć.

VB – Victoria Bitter (złośliwie: „vomit beer”) – najpopularniejsze piwo na kontynencie, produkowane przez Fostersa w Melbourne.

Vegemite – pasta przypominająca konsystencją czarną czekoladę, będąca wyciągiem z drożdży piwnych; australijska odmiana angielskiego “Marmite”, wymyślona w czasach problemów z dostawami Marmite po I wojnie światowej; przysmak narodowy produkowany w Melbourne przez firmę Kraft; imigranci spoza Wysp Brytyjskich nieczęsto biorą to do ust.

XXXX – czytaj “Four ex” – flagowe piwo stanu Queensland – plotka głosi, że nazwane tak dlatego, że słowo “beer” jest dla Queenslandczyków za trudne i mogą oni zapamiętać jedynie to, że ma ono 4 litery, a każdą z nich oznaczają krzyżykiem.